Chiến lược phát triển kinh tế vùng và địa phương

I. GIỚI THIỆU

Chương trình đào tạo “Chiến lược phát triển vùng và địa phương” là khóa học đặc biệt, được thiết kế riêng theo yêu cầu của lãnh đạo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Chương trình này có những đặc điểm chính như sau:

Đây là khóa đào tạo ngắn ngày nhằm trang bị cho các nhà lãnh đạo và quản lý của Tỉnh những kiến thức và kỹ năng phân tích để có thể xác định động lực tăng trưởng kinh tế của địa phương, đồng thời kết hợp với việc đánh giá năng lực cạnh tranh của địa phương nhằm lựa chọn chiến lược hiệu quả để phát triển kinh tế của Tỉnh. Ngoài ra, Chương trình đào tạo này còn chú trọng đến việc nâng cao năng lực của địa phương trong việc phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho cụm ngành Logistics của địa phương và năng lực huy động vốn ngoài ngân sách nhằm tài trợ cho các dự án đầu tư công. Đặc biệt, Chương trình này sẽ thảo luận về vai trò quan trọng của liên kết vùng trong chiến lược phát triển kinh tế của địa phương nói riêng và phát triển vùng nói chung. Các vấn đề liên quan đến cải cách thể chế và lãnh đạo sự thay đổi cũng sẽ được đề cập trong khuôn khổ của chương trình nhằm hỗ trợ cho việc thực hiện các chiến lược thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững cho địa phương trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới diễn ra ngày càng sâu rộng ở Việt Nam.
Chương trình được thiết kế theo phương pháp giảng dạy kết hợp giữa lý thuyết và các nghiên cứu tình huống; đúc kết kinh nghiệm từ các môn học về kinh tế phát triển, phát triển vùng và địa phương, kinh tế học khu vực công, và quản trị công tại Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright và các nghiên cứu chính sách của Viện Chính sách Công tại Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh.
Tham gia thực hiện chương trình đào tạo này là các giảng viên dày dạn kinh nghiệm của Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright thuộc trường Đại học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh, có bằng Thạc Sỹ và Tiến Sỹ của các trường đại học nổi tiếng của nước ngoài, và đã có nhiều công trình nghiên cứu và bài viết về các lĩnh vực liên quan cho trung ương và địa phương ở Việt Nam.

Học viên của Chương trình là các cán bộ lãnh đạo và quản lý của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, bao gồm lãnh đạo Tỉnh, cán bộ quản lý thuộc các lĩnh vực kinh tế tổng hợp và kinh tế ngành, cán bộ nghiên cứu kinh tế địa phương tại các viện và trường đại học, và các nhà quản lý tại các hiệp hội doanh nghiệp.

II. NỘI DUNG ĐÀO TẠO

1. Lựa chọn chiến lược phát triển địa phương

Nội dung thứ nhất của Chương trình đào tạo sẽ trình bày khung phân tích đánh giá năng lực cạnh tranh địa phương của GS. Michael Porter (Trường Kinh doanh Harvard) được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện của các tỉnh – thành phố ở Việt Nam. Khung phân tích này sau đó sẽ được áp dụng vào tình huống cụ thể của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, sử dụng các số liệu thống kê kinh tế tổng hợp cũng như thông tin từ nhiều cuộc phỏng vấn trực tiếp các nhà làm chính sách và doanh nghiệp trên địa bàn Tỉnh. Những phân tích này sẽ giúp địa phương xác định được các vấn đề kinh tế then chốt có tác dụng thúc đẩy hay cản trở năng lực cạnh tranh của Tỉnh, từ đó giúp đưa ra những định hướng chiến lược và đề xuất chính sách phát triển kinh tế của Tỉnh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay.

Nội dung cụ thể:

Giới thiệu khung phân tích đánh giá năng lực cạnh tranh của địa phương
Xác định những nhân tố then chốt ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Tỉnh
Xác định động lực cho tăng trưởng kinh tế của địa phương
Định hướng chiến lược và đề xuất chính sách phát triển kinh tế – xã hội cho Tỉnh

Thảo luận:

Một số tình huống chính sách ở Bà Rịa – Vũng Tàu
Thảo luận kinh nghiệm của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

2. Đánh giá năng lực cạnh tranh cụm ngành

Nội dung thứ hai của Chương trình sẽ giúp học viên làm quen với các khái niệm cơ bản về chính sách công nghiệp và các chiến lược thực hiện công nghiệp hoá nhằm mục đích thúc đẩy phát triển kinh tế một cách bền vững trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Trong phần này, học viên cũng sẽ được làm quen với các khái niệm cơ bản và khung phân tích về năng lực cạnh tranh của cụm ngành. Cụ thể, học viên sẽ tiếp cận với một công cụ phân tích quan trọng – được gọi là “mô hình kim cương,” và một khái niệm then chốt – cụm ngành kinh tế (economic cluster) nhằm đánh giá năng lực cạnh tranh của địa phương và các cụm ngành mà địa phương có lợi thế so sánh.

Nội dung cụ thể:

Giới thiệu chung về chiến lược và chính sách công nghiệp
Giới thiệu mô hình kim cương của Michael Porter nhằm đánh giá năng lực cạnh tranh của cụm ngành
Thảo luận về chính sách phát triển công nghiệp của địa phương và đánh giá năng lực cạnh tranh của một số cụm ngành hiện có của địa phương.

Thảo luận:

Một số tình huống chính sách ở Bà Rịa – Vũng Tàu
Thảo luận kinh nghiệm của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

3. Thu hút đầu tư và phát triển khu công nghiệp

Nội dung của chủ đề này nhằm trình bày những kinh nghiệm thực tiễn và gợi ý có tính chiến lược cũng như chính sách cụ thể nhằm thu hút đầu tư và phát triển khu công nghiệp của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Hai tình huống cụ thể được trình bày là Khu chế xuất Tân Thuận và Khu công nghiệp Hiệp Phước tại TP. Hồ Chí Minh.

Nội dung cụ Thể:

Trình bày kinh nghiệm phát triển khu công nghiệp và thu hút đầu tư tại Khu chế xuất Tân Thuận và Khu công nghiệp Hiệp Phước ở TP. Hồ Chí Minh
Gợi ý về định hướng chiến lược phát triển khu công nghiệp cho Tỉnh.
Gợi ý về một số chính sách cụ thể giúp Tỉnh thu hút đầu tư và phát triền khu công nghiệp.

Thảo luận:

Thảo luận tình huống KCX Tân Thuận và KCN Hiệp Phước
Thảo luận kinh nghiệm của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

4. Phát triển cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển địa phương

Nội dung thứ tư của Chương trình nhằm hướng dẫn khung phân tích đánh giá chất lượng của cơ sở hạ tầng địa phương từ đó xây dựng chiến lược phát triển cơ sở hạ tầng tạo sự đột phá cho phát triển kinh tế của địa phương và hội nhập kinh tế. Bài giảng này cũng dành thời gian để thảo luận những thách thức hiện nay đối với hệ thống cảng Thị Vải – Cái Mép và chiến lược phát triển Logistics gắn với cảng biển.

Nội dung cụ thể:

Những thách thức trong phát triển cơ sở hạ tầng ở Việt Nam
Xác định các cơ sở hạ tầng mang tính chiến lược của Vùng Đông Nam Bộ

Thảo luận:

Nghiên cứu tình huống Cảng biển Thị Vải – Cái Mép
Kết hợp phát triển CSHT cảng biển và cụm ngành Logistics

III. GIẢNG VIÊN

TS. Vũ Thành Tự Anh

Giám đốc nghiên cứu, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright thuộc Đại học Kinh tế TP. HCM
Nghiên cứu viên trường Havard Kennedy, Hoa Kỳ
Thành viên tư vấn của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội

ThS Phan Chánh Dưỡng

Nguyên Tổng Giám đốc Khu chế xuất Tân Thuận
Phó Chủ tịch HĐQT Công ty liên doanh Phú Mỹ Hưng
Giảng viên Chiến lược phát triển vùng và địa phương, Tiếp thị địa phương, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright thuộc Đại học Kinh tế TP. HCM.

ThS. Nguyễn Xuân Thành

Giám đốc Chương trình Thạc sỹ Chính sách Công, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright thuộc Đại học Kinh tế TP. HCM
Nghiên cứu viên trường Havard Kennedy, Hoa Kỳ.